Skąd bierze się miód ?!
28 grudnia 2018
O procesie powstawania miodu, jego właściwościach, znaczeniu w historii i kulturze można było porozmawiać w Muzeum Śląskim w Katowicach. W trakcie warsztatów edukacyjnych „Pszczoły inspirują” uczestnicy mieli możliwość spróbowania kilku rodzajów miodu oraz zadania wielu nurtujących pytań dotyczących tego cudownego specyfiku. Zajęcia pszczelarskie Pasieki Edukacyjnej „Skrzydlaci przyjaciele”, której ambasadorem jest firma TiM S.A., ustały na okres zimowy. Nie oznacza to jednak, że o pszczołach nie rozmawiamy w tym okresie. Zajęcia edukacyjne w tym okresie przenoszą się m.in. do sal muzealnych.
Pochodzenie miodu
Nazwa „miód” może być używana tylko do oznakowania złocistego środka spożywczego wytwarzanego przez jeden gatunek spośród wszystkich pszczół – Apis mellifera tj. Pszczoła Miodna. Do wyprodukowania 1 kg miodu, pszczoły muszą odwiedzić około 4 miliony roślin. Jeden owad w ciągu swojego życia produkuje mniej więcej jedną łyżeczkę miodu. Jedna rodzina pszczela wytwarza w ciągu roku 100 do 150kg miodu. Większość z tego, bo ok. 90kg, pszczoły zużywają na własne potrzeby. Nadwyżkę pobiera pszczelarz.
W zależności od pory roku, panującej pogody i warunków meteorologicznych (kalendarz fenologiczny) w danym okresie kwitną różne kwiaty, krzewy oraz drzewa. Dzięki temu miody miody zebrane kilka razy w roku różnią się od siebie konsystencją, barwą, zapachem i smakiem.
Miody mogą pochodzić z nektaru kwiatów lub ze spadzi. Te pierwsze najczęściej zawierają nektar wielu rodzajów kwiatów z niewielką domieszką pyłku kwiatowego – mówimy wtedy o miodzie wielokwiatowym. Jeśli zawartość nektaru i przyprószenie pyłkiem wskazują na przeważającą zawartość konkretnej rośliny, mamy wtedy do czynienia z miodem odmianowym. W Polsce są to najczęściej: miód rzepakowy, lipowy, akacjowy, gryczany, faceliowy, nawłociowy.
Miód spadziowy powstaje natomiast ze słodkiej substancji pokrywającej igły lub liście drzew. Jest ona zlizywana przez pszczoły, a następnie przenoszona do ula. Wydzielina to to efekt pasożytujących na liściach/igłach tych drzew owadów, zmieszanych z sokiem roślinnym. Czasami miód może być również naktarowo-spadziowy. Powstaje on gdy pszczoły jednocześnie zbierają nektar kwiatów jak i spadź z liści. Najczęściej mamy do czynienia z takim zjawiskiem w przypadku miodu lipowego.
Po zebraniu nektaru lub spadzi, pszczoły transportują „półprodukt” do ula. Tam w woskowych plastrach zostaje poddany dalszej obróbce. Dzięki enzymom trawiennym pszczoły, pod wpływem kwasu mrówkowego oraz parowania, naktar powoli staje się miodem. Cukry złożone zostają rozłożone na cukry proste – glukozę oraz fruktozę. Przewaga fruktozy w miodzie powoduje, że wolniej krystalizuje. Miody o dużej zawartości glukozy krystalizują szybciej – np. miód rzepakowy.
