Skąd bierze się nowe rodziny pszczele?
8 lipca 2018
Osoby myślące o założeniu własnej pasieki często zastanawiają się skąd wziąć rodzinę pszczelą do osadzenia w nowym ulu. Najłatwiej jest znaleźć ogłoszenie o chęci sprzedaży całych uli wraz z pszczołami od osoby starszej lub od rodziny zmarłego pszczelarza. Odradzamy takie zakupy osobom niedoświadczonym, które nie są w stanie ocenić czy kupują zdrowe pszczoły, czy plastry w ulu są w dobrym stanie, jak dobra jest matka pszczela i jaka jest ogólna kondycja rodziny.
Metody tworzenie nowych rodzin pszczelich
Warto poznać ogólne sposoby pozyskania nowej rodziny i wybrać/znaleźć dla siebie dogodne ogłoszenie. Na portalach pszczelarskich każdego roku można znaleźć wiele różnego rodzaju ofert zakupu pszczół. Możemy jednak porozumieć się z lokalnym pszczelarzem lub osobiście skontaktować się z którymś z renomowanych hodowców.
Oto kilka sposobów pozyskania rodzin:
- Osadzenie/złapanie/kupno roju
- Kupno nowego odkładu
- Odkład zbiorczy z kilku rodzin (składaniec)
- Sztuczny rój
- Dzielenie “na pół lotu”
- Pakiet
Odkłady są najpopularniejszą formą pozyskania nowych rodzin. Przy zakupie pamiętajmy o sprawdzeniu czy ogłoszenie dotyczy ramki ula jaki posiadamy.
Tworzenie odkładu
W zależności od okresu w jakim wykonujemy odkład należy odpowiednio dobrać ilość ramek z czerwiem. Odkład wczesno-wiosenny możemy wykonać na 2 ramkach czerwiu. Odkład w późnym sezonie (lipiec) należy wykonać z 4 ramek czerwiu.
Typowy odkład składa się łącznie z 5 ramek:
- 3 ramki z czerwiem krytym
- 1 ramka z pierzgą
- 1 ramka z pokarmem
Ramki pobieramy z ula wraz z obsiadującymi je pszczołami. Jako ramkę z pokarmem możemy wykorzystać zmagazynowany po zimie pokarm nie zjedzony w trakcie zimowli. Dając do odkładu dodatkową pustą ramkę z suszem warto wlać w komórki odrobinę wody. Wykonując odkład bez dotychczasowej matki należy podać nową w klateczce.
Odkład zbiorczy
Możemy wykonać odkład z wielu rodzin odbierając np. w każdej po 2 ramki z czerwiem krytym. Przykładowo tworzymy taki odkład z 4 rodzin (4×2=8), dokładamy jedną ramkę z pierzgą i jedną ramkę z pokarmem. Otrzymujemy w wyniku tego pełną młodą rodzinę na 10 ramkach.
Sztuczny rój
Jest sposobem „wyprzedzenia” pszczół zanim wyroją się z ula. Wykonujemy wtedy odkład zabierając starą matkę z dotychczasowej rodziny oraz ramkę z pierzgą i obsiadającymi ją młodymi pszczołami. Warto również strząsnąć młode pszczoły woskujące z ramki pracy. Odkład ze starą matką osadzamy w nowym ulu dodając węzę oraz ramki z suszem. Następnie rodzinę podkarmiamy syropem. W dotychczasowej rodzinie podajemy nową matkę w klateczce.
Cel tworzenia odkładu/pakietu
Przykładowo mogą to być m.in.:
- Powiększenie własnej pasieki
- Sprzedaż odkładów. Wielu pszczelarzy przestawia się ze sprzedaży miodu na handel odkładami. Nie nastawiając się na wysokie zbiory miodu, tj. nie przejmując się nadmiernym osłabianiem rodziny produkcyjnej, możemy rocznie wykonać nawet i 3 – 4 odkłady z jednej rodziny. Przy średnim koszcie odkładu 250zł daje nam to przychód ok. 1000zł rocznie z jednej rodziny. Aby osiągnąć taki sam wynik ze sprzedaży miodu, ta sama rodzina powinna zebrać min 25kg miodu rocznie.
- Gospodarka rotacyjna – polecamy film na YouTube “Gospodarka rotacyjna”
- Rodziny tymczasowe do połączenia jesienią z rodziną macierzystą
- Unasienianie matek w odkładzie bez osłabienia rodziny produkcyjnej
- Zazimowanie odkładów w “blokach cieplnych”.
- Zazimowanie matek zapasowych.
Uwagi odnośnie tworzenia odkładów
- Jeśli nie chcemy pozbyć się pszczół lotnych z odkładu, należy wywieźć go na min. 3km.
- Jeśli chcemy rozroić dotychczasowe rodziny nie osłabiając ich z pszczół lotnych, należy przenieść odkład w inną część pasieczyska i otworzyć wylot. Pszczoły lotne wrócą do rodziny macierzystej, a w odkładzie zostaną pszczoły młode.
- Powinniśmy przeleczyć odkład po jego wykonaniu. Typowy odkład 6 ramkowy nie da nam miodu tego samego roku. Można więc zastosować np paski lub tymol bez obawy o przeniknięcie do miodu.
- Tworząc odkład zbiorczy np. na 10 ramkach nie możemy zastosować “twardej chemii”, aby nie skazić miodu pozyskanego przez młodą rodzinę.
- Pszczoły w odkładzie są dość niespokojne i agresywne bezpośrednio po jego wykonaniu. Nie należy spieszyć się z podawaniem nowej matki bezpośrednio na ramkę. Najlepiej podać matkę w mateczniku – może być sztucznie wykonany. Podając matkę w klateczce, powinna ona mieć zatkany ciastem wylot, tak aby wyjście nowej matki nastąpiło po 2-3 dniach.
